Hennep is een van de oudste gedomesticeerde planten ter wereld. Er zijn aanwijzingen dat de plant al in de steentijd werd gebruikt. Vermoedelijk voor de vezels en uiterst voedzame zaden in combinatie met de snelle en makkelijke teelt, maar in ieder geval ook voor het maken van extracten van de bloemen en suikerblaadjes rond de bloemen. Deze extracten bevatten geringe hoeveelheden cannabinoïden; stoffen die lichaamseigen moleculen nabootsen met uiteenlopende gevolgen.
Herkomst van Cannabis sativa
Cannabis sativa is van origine een grasachtige plant uit centraal Azië. In India en China werd het sinds de oudheid (na het Pleistoceen) al ingezet om vezels, voeding, olie en medicijnen te produceren. Ook werd hennep gebruikt voor religieuze en recreatieve doeleinden dankzij de aanwezigheid van cannabinoïden als THC, CBD, CBN en CBG. Deze stoffen werden gezien als heilzaam en heilig, waardoor men al vroeg trachtte om cannabis planten te kweken met meer van deze stoffen. Daarvoor was onder andere een uitbundige bloei gewenst, omdat cannabinoïden voorkomen in en rond de bloemen.
Tegelijkertijd was er ook de behoefte om juist langere stelen te kweken voor andere doeleinden. Touw, visnetten, textiel, papier en zelfs zeil werd ongelofelijk belangrijk in tijden dat men de wereld over voer met enorme zeilschepen. Op die manier ontstonden duizenden jaren geleden al verschillende ondersoorten uit cannabis sativa dankzij verschillende behoeften van dezelfde plantensoort.
Diversiteit en de V.O.C.
Zeilen werden in de tijd van de Verenigde Oost-Indische Compagnie gemaakt van hennep. Toen men in de Gouden Eeuw naar Indonesië, India en China reisde met deze enorme handelsschepen, ontdekte men naast nieuwe specerijen ook nieuwe ondersoorten van cannabis sativa. De een was meer langgerekt, terwijl de ander kort en gedrongen was en grotere bloemen produceerde. Het was het moment waarop geleerden zich af gingen vragen of het wel dezelfde soort was.
Linnaeus & Lamarck
De Zweedse plantkundige Linnaeus (1707 – 1778) beschreef voor het eerst de Cannabis sativa plant op een manier waarop de wetenschap grip kreeg op de oorsprong. Na zijn dood kreeg een andere plantkundige, Jean-Baptiste Lamarck wat samples in handen van bijzondere cannabis planten uit India. Er waren zoveel eigenschappen verschillend dan Linnaeus’ daarvoor had beschreven, dat Lamarck de plant uitriep tot eigen soort: Cannabis indica.
Autoflowering
In het zuiden van Rusland werd niet veel later een derde soort opgetekend door Janischevsky. Deze kleinere plant had de bijzondere eigenschap al na enkele weken te bloeien, terwijl de andere twee soorten wachten tot de komst van de herfst door te kijken naar een verandering van aantal uren zonlicht per dag. Deze soort werd Cannabis ruderalis genoemd en bloeit dus automatisch. Vandaar ook wel Autoflowering genoemd.
Eén soort cannabis of toch meer?
Niet lang geleden is er in Australië nog een soort geïdentificeerd. Onofficieel Cannabis rasta genoemd. Maar al sinds Lamarck zei dat Cannabis indica een andere soort zou zijn dan sativa, is er hevig debat over de classificatie. Zijn het allemaal verschillende soorten? Of zijn het eigenlijk ondersoorten van dezelfde Cannabis sativa?
Tot op het moment van schrijven is daar nog geen consensus over. Wel zijn er enkele populaire voorstellen. De eerste zegt eigenlijk dat het allemaal Cannabis sativa is en alle andere varianten daarvan zijn. Een tweede zegt dat we beter moeten kijken naar de chemische samenstelling van de soorten en op basis daarvan kunnen zeggen om welke variëteit het gaat.
Wietplanten, hennep en cannabis
Legaal gezien worden er afwegingen gemaakt op basis van het percentage THC in de bloemen. In veel landen wordt 0,2% THC gehanteerd als bovengrens voor industriële vezelhennep. Cannabisplanten die meer bevatten vallen onder de Opiumwet en worden daarom bestempeld als illegaal maar in sommige gevallen gedoogd. Om het makkelijker te maken volgt hier een korte opsomming van de verschillende termen:
- Cannabis sativa – De Latijnse verzamelnaam voor alle soorten cannabis.
- Hennep – De Nederlandse naam voor Cannabis sativa.
- Industriële vezelhennep – Een ondersoort specifiek geteeld voor productie van vezels, zaden, blad en bloem voor allerlei uiteenlopende toepassingen. Maximaal 0,2% THC in de bloemen.
- Wietplanten of marijuana – Een ondersoort specifiek geteeld voor een zo’n hoog mogelijk gehalte cannabinoïden. Vanaf 0,2% THC in de bloemen. Tegenwoordig eerder 30%.
- Hasj – Gedroogde, gezeefde, gerolde en/of geperste wiet.
- Indica en sativa – Namen die worden gegeven om de werking van de wiet een bepaalde waarde toe te schrijven. Sativa zou een oppeppend effect geven terwijl indica juist een ontspannend effect zou bieden.
Moderne cannabis en wietzaadjes
Vandaag de dag zijn er duizenden kruisingen van allerlei soorten. Indica’s zijn gekruist met ruderalis, en sativa’s met indica’s. Dat zorgde vooral sinds de late jaren ‘70 voor een explosie aan verscheidenheid van cannabis in de wereld. Daarom zijn er nu zoveel verschillende wietzaadjes te koop. Dat maakt het aan de ene kant moeilijker om te achterhalen waar de plant nu echt vandaan komt, maar Cannabis sativa is wel degelijk een plant met een rijke en omstreden geschiedenis.
