Bijna elke tuin heeft wel een hoek met schaduw. Bijvoorbeeld een muur op het noorden of een plek onder een boom. Met schaduwplanten maak je een donkere plek buiten interessant en mooi. De inrichting van een schaduwrijke plek in je tuin vraagt iets meer aandacht dan andere plekken. Met deze tips en trucs moet het lukken.
Een bos nabootsen
Veel schaduwplanten zijn gekweekt uit soorten, die van nature voorkomen in het bos. Op de bodem van een dicht bos is immers ook maar een paar uur licht dat door bladeren wordt gefilterd.
Om in jouw tuin een perfect plekje te maken voor schaduwplanten, kun je een stukje bos nabootsen. Het geheim? Een luchtige, humusrijke, vochtige bodem. In het bos is de bodem vochtig en er ligt een dik pak van gevallen, halfvergane bladeren. Dit noem je humus.
Humus maak je na door een mengsel van houtsnippers, compost, en tuinaarde te gebruiken. Mest uit de paardenstal van strootjes en paardenpoep is perfect te gebruiken in je bodemmengsel. Meng jouw bosaarde luchtig door elkaar en druk de planten niet te hard aan. Een bodembedekker van bijvoorbeeld kokos of houtsnippers helpt om het vocht in de bodem te houden.
Kijk eens goed naar de bodem van je schaduwrijke plek. Vooral rond bomen is er vaak een dichte, kale bodem. Investeer tijd in het omspitten van de bodem en het aanbrengen van organische stoffen en luchtige tuinaarde. Zo tover je die plek in no time om tot een bloeiende border.
Borderpakket
Als je een schaduwrijke hoek in één keer aan wilt pakken, is een borderpakket van schaduwplanten een slimme keuze. Een pakket bevat een aantal vaste planten, die allemaal geschikt zijn om op een schaduwrijke plek te planten. De soorten zijn op elkaar afgestemd in kleur, bladvorm, bloeiperiode en hoogte. Zo krijg je in een uurtje planten met een goede voorbereiding van de bodem direct een mooie border.
Plantenkeuze
Als je erop let, is er enorm veel keuze in schaduwplanten. Er zijn struiken en heesters, vaste planten en eenjarigen, groenblijvende planten en planten die in de winter afsterven.
Omdat schaduwplanten vaak minder uitbundig bloeien, is het mooi om planten te kiezen waarvan de bladvorm sterk met elkaar contrasteert. Bont blad van de Euonymus bijvoorbeeld gecombineerd met de fijnbladige, kruipende bodembedekker Maagdenpalm.
Struiken en heesters
Voor een schaduwrijke plek zijn groenblijvende heesters interessant. Zoals Hulst en Camelia. Beide planten hebben glimmende donkergroene bladeren. Hulst heeft als bonus felrode besjes in de winter. Hoe meer schaduw, hoe minder bessen. Bij hulst is het belangrijk om een vrouwelijke en een mannelijke plant in elkaars buurt te zetten als je bessen wilt.
De Camelia japonica is een struik met veel variëteiten, bijvoorbeeld ‘Brushfield’s Yellow’. Deze Camelia heeft prachtige grote witte bloemen met een kleurverloop naar crème-geel in het hart.
In een kleinere tuin doet de Skimmia het mooi op schaduwrijke plekken. De plant is groenblijvend en bloeit in het voorjaar met donkerrode en roze bloemen. Je kan de plant snoeien na de bloei, maar snoei hem niet te fors.
Een hogere, bladverliezende soort die goed in de schaduw staat is Kardinaalshoed of Euonymus alatus. Het mooie aan deze plant is de verkleuring van de blaadjes in de herfst naar knalrood, voordat ze van de takken vallen.
De varen, koning van de schaduw
Hou je van de sfeer van het bos, dan mogen varens niet ontbreken in je tuin. Wist je dat dit prehistorische planten zijn die in de tijd van de dinosauriërs al voorkwamen?
Varens vragen wel veel ruimte. Mooie soorten met uitrollend blad zijn Gewone eikvaren (Polypodium vulgare), Wijfjesvaren met fris groen, fijn blad en natuurlijk de Koningsvaren, Osmunda regalis. Je kan niet om deze plant heen want hij wordt een meter hoog en behoorlijk breed.
Varens doen het ook heel mooi in een pot. Door meerdere van dezelfde varens in dezelfde pot op het terras of tegen de muur te zetten, creëer je in de herhaling van de structuur harmonie en rust.
Bloeiende schaduwplanten
Er zijn tal van vaste planten te vinden, die het goed doen in de schaduw en ook mooie bloemen geven. Blauw bloeiende planten zijn Longkruid (Pulmonaria), Maagdenpalm (Vinca minor) en akelei. De akelei heeft de grappige eigenschap, overal uit te zaaien in de border. Het is een verrassing waar hij het volgende jaar zijn plekje vindt.
Mooie gele bloemen geven Gele dovenetel (Laminiastrum galeobdolon) en Wolfsmelk (Euphorbia amygdaloides).
Wit is een interessante kleur in de schaduwrijke border, omdat dit een mooi contrast geeft. Zeker als de plek wat dieper in de tuin ligt. Hosta’s bloeien wit, net als Toscaanse jasmijn. Deze plant klimt omhoog en biedt dus bloemen op hoogte. De Bosrank is in dat opzicht ook mooi, met talrijke variëteiten in kleur en bloemvorm.
Een leuke schaduwplant is Astrantia. Deze bloeit in diverse kleuren. Astrantia ‘Bloody mary’ heeft dieprode punten aan witte bloemen. Astrantia ‘Alba’ is geheel wit.
Bladvorm en structuur: Hosta’s
De Hosta of bladlelie is dé klassieke keuze in de schaduwtuin. Met zijn prachtige bladvorm en vele kleuren, geeft deze plant een mooie structuur en contrast in de schaduwrijke border. De bladeren komen ingerold uit de grond en rollen zich vervolgens mooi uit. Er zijn vele gekweekte soorten Hosta’s. Bijvoorbeeld Sieboldiana ‘Frances Williams’ met beribbeld, groot blad en een lichtgroene bladrand. Hosta’s doen het ook goed in een pot. Bijkomend voordeel van het houden in een pot is, dat de slakken er moeilijker bij kunnen. Slakken zijn namelijk gek op Hosta’s.
Tips voor het ontwerp van de border
Een schaduwrijke border moet het hebben van de herhaling van groene structuren. Varens zijn hier uitermate geschikt voor, net als hosta’s en een combinatie van varens en hosta’s. Koop niet verschillende cultivars, maar een aantal planten van dezelfde kleur en grootte. Grassen doen het ook goed in dit patroon, zoals de Zegge Carec morrowii. De Rodgersia is een plant met dominante bladeren en witte geveerde bloemaren. Heel mooi als solitaire plant.
Bladbegonia’s staan in de zomer mooi in pot op een schaduwplekje op het terras. Geraniumsoorten van het type Ooievaarsbek doen het ook goed in een pot.
Een schaduwborder is gebaat bij een duidelijke structuur mooi. Dus hoge heesters diep in de tuin, in het midden vaste planten en aan de voorzijde bodembedekkers.
In een schaduwtuin is de kleur wit mooi, het brengt licht in het donker. Ook wit met blauw bloeiende planten geeft een tof effect. Bijvoorbeeld het Kaukasisch vergeet-mij-nietje en de Monnikskap (Aconitum) met Astrantia’s, Irissen, Bosrank (clematis) en Engelwortel (angelica).
